Tesla: giá trị một tầm nhìn
Công ty xe hơi Tesla của tỉ phú Elon Musk đầu tuần này đã bất ngờ vượt qua tập đoàn General Motors Co. (G.M.) về giá trị vốn hóa thị trường, sau khi đã vượt qua tập đoàn Ford vào tuần trước. Phân tích dữ liệu cho thấy giá cổ phiếu Tesla tăng vọt không phải do kết quả kinh doanh mà do nhà đầu tư kỳ vọng vào tầm nhìn đặc trưng của công ty, đặc biệt là của ông chủ E. Musk.
Tesla là một công ty non trẻ sản xuất xe hơi chạy điện, công nghệ tích trữ năng lượng và xe hơi tự lái. Cho đến nay, Tesla mới chỉ đưa ra thị trường hai mẫu xe hơi chạy điện gồm mẫu xe 4 chỗ Tesla Model S và mẫu xe SUV Tesla Model X, cả hai đều có giá bán trên 90.000 đô la Mỹ mỗi chiếc. Sản phẩm được chờ đợi nhất, Tesla Model 3, có giá bán 35.000 đô la, dự kiến sẽ trình làng vào cuối năm nay tại Mỹ song số lượng đặt mua trước đã cao hơn nhiều lần so với năng lực sản xuất của công ty.
Hiện tượng Tesla
Trong phiên giao dịch đầu tuần, sáng thứ Hai 10-4 tại thị trường chứng khoán New York (Mỹ), cổ phiếu của Tesla bất ngờ tăng thêm 3,7%, lên mức giá 313 đô la Mỹ/cổ phiếu và đưa giá trị vốn hóa thị trường của công ty này lên 51 tỉ đô la, nhiều hơn 1,7 tỉ đô la so với G.M. Với kết quả này, Tesla đang xếp thứ 6 về giá trị vốn hóa trong ngành sản xuất xe hơi thế giới, sau Toyota Motor Corp., Daimler AG (Mercedes), Volkswagen AG, BMW AG và Honda Motor Co. Tuy giá trị 51 tỉ đô la của Tesla mới chỉ bằng một phần nhỏ so với Toyota (172 tỉ đô la) song giới phân tích dự báo giá trị của công ty non trẻ này sẽ bắt kịp và vượt qua Honda Motor (52 tỉ) trong vài tuần tới. Từ đầu năm 2017 đến nay, giá cổ phiếu của Tesla đã tăng thêm hơn 40%, tạo thành một hiện tượng trên thị trường New York.
Hiện tượng này rất khó lý giải xét về doanh số và lợi nhuận: năm 2016, lợi nhuận của G.M. là 9,4 tỉ đô la, của Ford là gần 11 tỉ đô la trong khi Tesla lỗ 773 triệu đô la, còn dự báo năm nay G.M. sẽ đạt lợi nhuận 9 tỉ đô la, Ford đạt 6,3 tỉ đô la trong khi Tesla có khả năng lỗ 950 triệu đô la, tiếp tục chuỗi thua lỗ kéo dài. Về sản lượng, năm ngoái Tesla đưa ra thị trường 80.000 chiếc xe hơi chạy điện, một con số nhỏ nhoi so với 10 triệu chiếc xe xuất xưởng của G.M.; trong tháng 3-2017 tại thị trường Mỹ, G.M. bán ra 256.000 xe, Ford bán 234.000 xe trong khi Tesla chỉ bán vỏn vẹn... 4.000 xe. Xét về chỉ số P/E (giá cổ phiếu so với lợi nhuận) thì hiện tượng này lại càng khó hiểu: chỉ số P/E của Tesla là gần 7, trong khi của Ford chỉ là 0,3. Bản thân ông Elon Musk, Chủ tịch Tesla, cũng thừa nhận trên Twitter rằng, công ty của ông “đang được định giá cao một cách phi lý”.
Vậy điều gì đằng sau bước nhảy vọt của Tesla? Hãng tin Bloomberg nhận định, “bước ngoặt này cho thấy mức độ mà nhà đầu tư đặt cược vào tầm nhìn của ông Musk, người cho rằng xe hơi chạy điện cuối cùng sẽ thống trị mọi nẻo đường”. Còn báo The New York Times cho rằng: “Trong lúc G.M. và Ford có lợi nhuận tốt và bảng cân đối tài chính lành mạnh thì Tesla đưa ra cái mà thị trường Wall Street ưa chuộng nhất: tiềm năng tăng trưởng ngoạn mục”.
Kỳ vọng vào tầm nhìn
Ông Elon Musk đang nỗ lực quảng bá ý tưởng rằng, tương lai thuộc về các dòng xe hơi an toàn, tin cậy, mạnh mẽ, thông minh và vận hành bằng nguồn điện lấy từ năng lượng mặt trời. Trong tầm nhìn của ông, Tesla sẽ thay đổi thế giới nhờ vào sự hội tụ hai yếu tố cách mạng trong công nghiệp xe hơi: xe hơi chạy điện - một phần của trào lưu sử dụng năng lượng sạch - và xe hơi tự lái nhờ tiến bộ vượt bậc của công nghệ thông tin và trí tuệ nhân tạo. Nói cách khác, Tesla đang xác lập vị trí dẫn đầu trong công cuộc chuyển đổi công nghệ từ xe hơi do con người lái vận hành bằng xăng dầu sang xe hơi do máy tính lái vận hành bằng năng lượng điện.
Trong cuộc chuyển đổi này, Tesla sẽ là cỗ máy tăng trưởng dù vẫn phải vượt qua nhiều rủi ro và thách thức.
David Whiston, chuyên viên phân tích của Công ty Đầu tư Morningstar Inc cho rằng: “Thị trường ngày càng quan tâm nhiều hơn tới giá trị tiềm năng của các doanh nghiệp cùng lĩnh vực với Tesla hơn là lợi nhuận thực và dòng tiền. Hiện thời không có gì ngăn cản được động lực của Tesla”.
Các nhà phân tích cũng chỉ ra, thị trường của loại xe hơi chạy xăng dầu truyền thống đã tới hạn; giá cổ phiếu của G.M. và Ford gần đây đã đi xuống vì nhà đầu tư lo ngại lượng xe bán ra của các hãng Ford và G.M. sẽ giảm dần, lợi nhuận theo đó cũng teo tóp lại. Trong phiên giao dịch mở đầu tháng 4-2017 của thị trường chứng khoán New York, cổ phiếu của G.M. giảm 3,4% và Ford giảm 1,7% trong khi Tesla tăng tới 7% cho thấy xu hướng của nhà đầu tư đang thay đổi mạnh. Cổ phiếu của các công ty xe hơi khác như Toyota, Fiat-Chrysler và Hyundai cũng đang bắt đầu quá trình điều chỉnh giảm. Tesla, được coi là một công ty công nghệ hơn là một nhà sản xuất xe hơi, lại được kỳ vọng sẽ mở đầu thời đại xe hơi điện và xe hơi tự lái. Xe Tesla Model 3, với giá 35.000 đô la và khả năng chạy ít nhất 350 ki lô mét mỗi lần sạc điện, xuất xưởng cuối năm nay, sẽ đánh dấu bước tiến quan trọng của Tesla từ nhà sản xuất xe hơi cho thị trường ngách (niche) sang thị trường xe hơi đại chúng.
Trong bài phân tích dài về hiện tượng Tesla, báo The New York Times cho rằng, Tesla không chỉ là một mã cổ phiếu, một công ty định giá bằng những thước đo của quá khứ, mà là một trường hợp hiếm hoi cung cấp cho nhà đầu tư một tầm nhìn, một “câu chuyện” khó tin nhưng có thể biến thành sự thật. Những nhà đầu tư “có gan” thường chọn cách “làm giàu” từ việc đầu tư vào những “cổ phiếu câu chuyện” (story-stock) như vậy. Nếu xác định được doanh nghiệp nào đó sẽ thống trị một lĩnh vực thị trường trong tương lai để đầu tư vào đó ngay từ bây giờ thì khả năng thu lợi lớn là hoàn toàn có thể. Giáo sư Bruce Greenwald, trường Kinh doanh Columbia, nói rằng: “Nhà đầu tư tin Tesla sẽ thống trị một thị trường mà trước đây chưa có công ty nào thống trị”. “Tesla mang lại niềm lạc quan, sự tự do và nhiều cảm xúc khác mà theo quan điểm của chúng tôi, các công ty xe hơi khác không thể sao chép được. Tôi nghĩ rằng, các đối thủ cạnh tranh của Tesla đang tỏ ra ngày càng tuyệt vọng”, Alexander Potter, chuyên viên phân tích của Piper Jaffray Cos., nói với Bloomberg.
Những “cổ phiếu câu chuyện” - thuật ngữ do nhà đầu tư James Montier của Công ty Quản lý quỹ GMO đặt ra - như Tesla tương đối hiếm song không phải là mới. Cổ phiếu của tập đoàn Amazon từng tăng liên tục nhiều thập niên trước khi công ty làm ăn có lãi do nhà đầu tư kỳ vọng Amazon sẽ làm thay đổi bản chất của ngành bán lẻ và thống trị thị trường thương mại điện tử. Những kỳ vọng như vậy đang hướng tới các công ty khởi nghiệp và chưa lên sàn chứng khoán như Uber, Airbnb. Uber được cho là sẽ thay đổi và thống trị ngành vận tải còn Airbnb sẽ làm điều tương tự trong công nghiệp khách sạn.
Cần tỉnh táo
Tuy vậy, nhiều chuyên gia khuyến cáo nhà đầu tư cần tỉnh táo trước sự lôi cuốn của những “cổ phiếu câu chuyện” như Tesla, Uber hay Airbnb. Trong quá khứ, vùng Silicon Valley - nơi xuất phát những công ty này - từng có nhiều câu chuyện hấp dẫn về các công ty công nghệ thông tin, nhưng sau đó vụ đổ vỡ các doanh nghiệp dot.com năm 2000 đã biến hàng tỉ “cổ phiếu câu chuyện” thành giấy lộn, đến nay hầu như không ai còn nhớ tên tuổi của chúng nữa.
Nhà đầu tư Montier của quỹ GMO cho rằng: “Các câu chuyện luôn hấp dẫn, chúng tác động vào bản năng; nhưng để thành công, nhà đầu tư cần lý trí”.
Theo TBKTSG
Thông
tin mới
